Batılılaşma meselesinin günlük hayata etkilerine romanlarında sık sık değinen Hüseyin Rahmi Gürpınar, Deli Filozof'ta, aklıselim sahibi bir bilgenin -gerek sokakta gerekse kendi ailesi nezdinde- düşüncelerini savunurken karşılaştığı zorluklara değiniyor. Roman, Vakit gazetesinde tefrika edilmeden önce, Refik Ahmet Sevengil'e yazdığı 8 Eylül 1980 tarihli mektubunda usta yazar, bu yeni eserinden şu sözlerle bahsediyor:
"Şimdi Deli Filozof namında bir roman yazıyorum. Filozof, her şeye karşı muhaliftir, her yerde doğruyu söyler, ya kovulur, ya dayak yer; fakat fikirleri eksantriktir, romanda pek şık sahifeler vardır... Ah, insanların gözlerini karartan hırs ve tamah... Deli Filozof tam zamanında yazılan bir eserdir. Ona hemen hepsini söyleteceğim."
