Yazarlar Listesine Dön

Yazar Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Yazar Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Rus roman yazarı Fyodor Mihayloviç Dostoyevski 11 Kasım 1821’de dünyaya geldi. İlköğrenimini Moskova’da gördü. Annesinin ölmünden ardından alkol bağımlısı babasıyla kalan Dostoyevski annesinin vefatından sonra abisiyle birlikte Petersburg Mühendis Okulu'na gitti. Dostoyevski, sinirli ve aşırı duyarlı karakteri nedeniyle okulda arkadaşları tarafından "Ateş Fedya" adıyla anılıyordu. Dostoyevski, Petersburg'da zamanını düşüncelere dalarak, abisiyle sohbet ederek veya kitap okuyarak geçirirdi. 1839’da babasının ani ölümünü burada öğrendi. Babasıyla her ne kadar sorunlu bir ilişkisi olsa da bu kayıp depresyona girmesine neden oldu. Sara nöbetlerini ilk kez bu dönemde geçirmeye başladı.  Okulunu bitirdikten sonra orduya yazıldı ve asteğmen rütbesiyle Petersburg'daki İstihkâm Müdürlüğü'nde göreve başladı. Askerlikten nefret ettiğini anlayan Dostoyevski burada 1 yıl görev yaptıktan sonra ayrıldı.

Ordudan ayrıldıktan sonra ilk kitabı “İnsancıklar” (Bednye Lyudi) 1846’da yayımlandı. Ana teması ‘acıma’ olan roman okuyucu tarafından çok beğenilerek ülkenin toplumsal romanı olarak kabul edildi. Ünlü eleştirmen Belinski, romanı okuyup Dostoyevski'nin gelecekte çok iyi bir yazar olacağını öngördüğünü söyledi. 1846’da ikinci kitabı “Öteki” (Dvoynik) yayımlandı. İlk kitabının aksine yazarın bu kitabı beğenilmedi. Dostoyevski’nin 1847’de yazdığı  “Ev Sahibesi” (Hozyayka) romanı da beklediği ilgiyi göremeyip, olumsuz eleştiriler alınca yazar ruhen çöktü ve üzüntüden hasta oldu. Ancak pes etmeyip 1848'de "Beyaz Geceler” (Belıye Noçi )  ve "Bir Yufka Yürekli” (Slaboye Serdtse) adlı romanlarını yayımlattı. Bir Yufka Yürekli, okuyucular tarafından beğenilmiş olsa da beklediği başarıyı elde edemedi.

Yazarlığa karşı umudu kalmayan Dostoyevski, politikayla ilgilenmeye başladı. 3 Nisan 1849’da devlete karşı komplo kurmak suçlamasıyla abisi ve sekiz arkadaşıyla hapse atıldı. Haklarında idam kararı çıktı. İdam edilecekleri yere götürüldüklerinde af çıkarak cezaları dört yıl kürek ve altı yıl adî hapis cezasına dönüştürüldü. Kürek mahkûmu olduğu sürede birçok kez sara nedeniyle hastaneye kaldırıldı.

Dostoyevski aldığı ceza bittikten sonra Petersburg'a döndü. Abisi ve arkadaşıyla birlikte “Zaman” (Vremya) ve sonrasında “Dönem” (Epoha) isimli dergileri yayımladı. Slavcı düşünceyi savunan yazar bu konuyla ilgili yazılar yazdı. 1864’te “Yerlatından Notlar” (Zapiski İz Podpolya)  isimli eserini yayımladı. 1866’da ise büyük yankı uyandıran “Suç ve Ceza” (Prestuplenie i Nakazanie) yayımlandı. 1876'da “Bir Yazarın Günlüğü” (Dnevnik Pisatelya) isimli deneme kitabını, 1879'da ise hayatının zirve romanı olan “Karamazov Kardeşler” (Bratya Karamazovi) adlı eserlerini okuyucuyla buluşturdu.

31 Ocak 1881’de ciğer kanaması nedeniyle hayatını kaybetti.

Tür: Roman, öykü, deneme

Öne çıkan eserleri: İnsancıklar, Yeraltından Notlar, Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler, Beyaz Geceler, Kumarbaz

Bir alıntı: "Doğrusu, bizler bugün canlılığın nerede bulunduğunu, ne olduğunu, nasıl adlandırıldığını bile bilmiyoruz. Elimizden kitaplarımızı alsanız bir anda ne yapacağımızı şaşırır kalırız; ne yapacağımızı, kime sığınacağımızı, neye tutunacağımızı, neyi seveceğimizi, neden nefret edeceğimizi, neye saygı duyacağımızı, neyi aşağılayacağımızı bilemeyiz. İnsan olmak, gerçek insan, etiyle kemiğiyle insan olmak bile ağır gelir bize. Utanırız bundan, insan olmayı yüz karası sayarız, benzeri olmayan toplumsal birtakım insanlar olmak için çabalarız. Ölü doğmuş insanlarız biz ve uzun zamandır canlı babaların çocukları değiliz, giderek daha çok hoşlanıyoruz böyle doğmuş olmaktan. Zevk duyuyoruz bundan. Çok yakın bir gelecekte bir şekilde düşüncelerden doğmanın yolunu bulacağız."